Ιστορικό

Η ίδρυση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) «Κλιματική Κρίση, Κίνδυνοι και Καταστροφές» στο Τμήμα Γεωγραφίας αποτελεί εξέλιξη της επιτυχημένης πορείας της κατεύθυνσης «Διαχείριση Φυσικών και Ανθρωπογενών Καταστροφών» του Π.Μ.Σ. «Εφαρμοσμένη Γεωγραφία και Διαχείριση του Χώρου», η οποία λειτούργησε με συνέπεια και επιτυχία τα προηγούμενα είκοσι χρόνια. Ο μετασχηματισμός της κατεύθυνσης σε αυτόνομο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών αντανακλά όχι μόνο τη βιωσιμότητα και τη δυναμική του εγχειρήματος, αλλά και την αυξανόμενη σημασία των ζητημάτων που σχετίζονται με την κλιματική κρίση, τους κινδύνους και τις καταστροφές, τόσο σε ακαδημαϊκό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

​

Το νέο ΠΜΣ βρίσκεται σε εναρμόνιση με το στρατηγικό στόχο του Τμήματος Γεωγραφίας που είναι «να επιτύχει μέσα από τη συνεχή/συνεπή/ποιοτική λειτουργία του, την εμπέδωση του αντικειμένου της Γεωγραφίας (στο οποίο εντάσσονται οι Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι και οι Καταστροφές) στην ευρύτερη ακαδημαϊκή κοινότητα, αλλά και την κάλυψη αναγκών της ελληνικής κοινωνίας και Πολιτείας μέσω της γεωγραφικής εκπαίδευσης και έρευνας σε προβλήματα και προκλήσεις, όπως είναι η Κλιματική Αλλαγή και η Διαχείριση Καταστροφών».

 

• Το νέο ΠΜΣ καλύπτει κενά επαγγελματικής γνώσης και ειδίκευσης σε τομείς του δημόσιου, ιδιωτικού και κοινωνικού τομέα που, με την Κλιματική Αλλαγή και τη θέση της Ελλάδας σε ζώνες hot-spot για μια σειρά επικινδυνοτήτων, αποδεικνύονται κρίσιμοι για την ανθεκτικότητα και προστασία της ελληνικής κοινωνίας από περιβαλλοντικές και άλλες απειλές. Αυτό αληθεύει επειδή το ΠΜΣ είναι προσανατολισμένο στην μεταπτυχιακή εκπαίδευση και την παραγωγή επιστημόνων που θα είναι σε θέση να συνεισφέρουν στην εγρήγορση και πληροφόρηση της κοινωνίας και Πολιτείας σε θέματα ακραίων φαινομένων και κινδύνων καταστροφής, στην κατάρτιση σχεδίων και δράσεων μετριασμού των κινδύνων, ετοιμότητας και επιχειρησιακής αντιμετώπισης κρίσεων (συμπεριλαμβανομένων των κρίσεων από κλιματικές εκτροπές), αποκατάστασης και ανασυγκρότησης μετά από καταστροφή και στην εν γένει ασφάλεια και πολιτική προστασία. Αποσκοπεί δηλαδή στη μεταπτυχιακή κατάρτιση νέων επιστημόνων ή/και την επικαιροποίηση των γνώσεων και αναγκαίων δεξιοτήτων όσων απασχολούνται ήδη με αυτά τα αντικείμενα, ώστε να καλύψουν ανάγκες  της κεντρικής διοίκησης, αυτοδιοίκησης, των θεσμών της εκπαίδευσης, των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων καθώς και των Ενόπλων Δυνάμεων με σχετική αποστολή και αρμοδιότητες.

 

• Το νέο ΠΜΣ έχει ευρύτερη κοινωνική προσφορά καθώς πραγματεύεται και διατυπώνει προβληματισμούς ή εισάγει πρότυπα για τις στάσεις, συμπεριφορές, δράσεις και επιλογές των κοινωνιών και των θεσμών τους απέναντι στις παγκόσμιες προκλήσεις των περιβαλλοντικών αλλαγών και των κινδύνων που συνεπάγονται (π.χ. το πρότυπο της πρόληψης, της συμμετοχής στη λήψη των αποφάσεων για τη διαχείριση κινδύνων, της περιβαλλοντικής εγρήγορσης και ευαισθητοποίησης, της προστασίας της φύσης και των οικοσυστημάτων, της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης, το δικαίωμα στην ασφάλεια, το πρότυπο του εθελοντισμού κλπ).

 

• Το νέο Π.Μ.Σ. έχει σημαντική συνεισφορά και σε ερευνητικό επίπεδο, αφού ανοίγει το δρόμο για την εκπόνηση διδακτορικών διατριβών και προετοιμάζει τις νέες γενιές των ερευνητών/ριών στο πεδίο της κλιματικής κρίσης, των κινδύνων και καταστροφών, προς την κατεύθυνση της παραγωγής νέας πρωτότυπης επιστημονικής γνώσης, νέων εφαρμογών της ήδη υπάρχουσας και νέων πολιτικο-κοινωνικών πρακτικών σε όλα τα στάδια της διαχείρισης/διακυβέρνησης από τη μακροπρόθεσμη πρόληψη και τη βραχυπρόθεσμη ετοιμότητα μέχρι τη μακροπρόθεσμη ανασυγκρότηση. 

 

• Το νέο ΠΜΣ ασχολείται με επίκαιρες επιστημονικές προκλήσεις και συμπορεύεται με τη διεθνή τάση ενίσχυσης της μεταπτυχιακής εκπαίδευσης και έρευνας στο συγκεκριμένο πεδίο, λόγω της ταχείας εξέλιξης της Κλιματικής Αλλαγής και των περιορισμένων επιτυχιών (παρά τις σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις) στο μετριασμό και την αντιμετώπιση απωλειών από καταστροφές (όπως αποκαλύπτουν τα στατιστικά δεδομένα στο διεθνή, ευρωπαϊκό και ελληνικό χώρο).

​

Σήμερα περισσότερο παρά ποτέ -με την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου να αποτελεί hotspot για τις γεωφυσικές και οικολογικές επικινδυνότητες και κυρίως για την κλιματική αλλαγή και τα ακραία φαινόμενα που τη συνοδεύουν και ενδυναμώνουν το αίτημα για προσαρμογή και ανθεκτικότητα, αλλά και για τις γεωπολιτικές κρίσεις και συγκρούσεις που παράγουν κύματα μεταναστών και προσφύγων- είναι επιτακτική η ανάγκη παραγωγής επιστημόνων και επαγγελματιών ειδικευμένων στην παρακολούθηση και τηλεπισκόπηση ακραίων φαινομένων και επικινδυνοτήτων, την καταγραφή και αποτίμηση ζημιών από καταστροφές, την επιχειρησιακή έρευνα, τη σύνταξη σχεδίων έκτακτης ανάγκης, τα πολεοδομικά σχέδια μετριασμού κινδύνων, την επικοινωνία των κινδύνων, τις πολιτικές στεγαστικής αποκατάστασης, τα προγράμματα ασφαλιστικής κάλυψης και αποζημιώσεων από καταστροφές κ.α.. Το νέο ΠΜΣ ανταποκρινόμενο σε αυτές τις αναγκαιότητες περιλαμβάνει μαθήματα για την ερμηνεία και αξιολόγηση φυσικών και ανθρωπογενών διαδικασιών που παράγουν κλιματικές εκτροπές, απειλές και επικινδυνότητες, την εκτίμηση της τρωτότητας των κοινωνιών απέναντι σε αυτές, την ανθεκτικότητά τους, τις πολιτικές πρόληψης, διαχείρισης κρίσεων και αποκατάστασης από καταστροφές, τους θεσμούς και τις πολιτικές ασφάλειας, τις εφαρμογές γεωπληροφορικής για τη συλλογή, διαχείριση, ανάλυση, μοντελοποίηση και οπτικοποίηση χωρο-χρονικών δεδομένων χρήσιμων στη διαχείριση κινδύνων και καταστροφών και τέλος τη διακυβέρνηση κινδύνων για προστασία από τα ακραία φυσικά φαινόμενα, τις τεχνολογικές επικινδυνότητες, τα βιομηχανικά ατυχήματα και τις περιβαλλοντικές απειλές.